Thursday, March 17, 2016

Industri Francais di Malaysia

1.0       Pengenalan
Francais adalah satu sistem perniagaan yang dikatakan bermula di Eropah dan dikembangkan dengan pesatnya di Amerika Syarikat lebih 100 tahun yang lalu. Perkataan francais adalah berasal daripada perkataan Perancis, franco yang bermaksud kebebasan.
Pada ketika itu, seseorang francaisi adalah merupakan orang penting yang diberi hak dan kebebasan bagi sesuatu wilayah tertentu untuk memastikan pelaksanaan arahan dan peraturan, termasuk membuat penilaian dan memungut cukai.
Konsep dan pendekatan ini akhirnya diterima-pakai di dalam sektor swasta dan komersial.Sistem francais kemudiannya menjadi popular dan dianggap sebagai satu penemuan global yang inovatif dalam strategi pemasaran, yang melangkaui keperluan pengguna dan sempadan negara.
Sebagaimana yang dinyatakan oleh pengarang Megatrends, John Naisbitt, franchising is the single most successful marketing concept ever (sistem francais adalah satu-satunya konsep pemasaran yang paling berjaya).
Sejarah francais bermula sekitar 1850 di mana seorang bangsa jerman Isaac Singer pengasas Singer Sewing Machine Company. Telah memperbaharui rekaan mesin jahit. Beliau ingin memasarkan mesin jahit beliau ke Amerika, apa yang dilakukan oleh beliau adalah mewujudkan perjanjian pengedaran di Amerika. Selepas peristiwa ini banyak syarikat telah menjalinkan persefahaman untuk mewujudkan pusat pengedaran di negara lain.

Kalau di lihat semula mewujudkan pusat pengedaran adalah asas kepada francais. Sistem francais moden makanan segera telah diperkenalkan pada 1935 oleh A&W Root Beer. Yang ketika itu di miliki oleh Howard Deering Johnson dan Reginald Spragu. Beliau telah mencetuskan idea sistem francais makanan segera, dimana pengelola restoran boleh menggunakan jenama ,pembekal ,rekabentuk ,logo dan reka betuk dalam industri ini dan yuran dikenakan kepada mereka yang menggunakan jenama tersebut. Dari sinilah tercetus francais yang tersohor seperti Burger King, McDonald dan banyak lagi francais makanan segera

Di Malaysia program Pembangunan Francais yang diperkenalkan pada tahun 1992 di bawah Unit Pelaksanaan dan Penyelarasan Jabatan Perdana Menteri kini merupakan salah satu sumber ekonomi negara yang mampu memberikan nilai tambah ke arah merealisasikan Rancangan Malaysia Kesembilan (RMK-9).
Menurut Awalan Abdul Aziz (2001) TAHUN 2001 telah diisytiharkan oleh kerajaan sebagai Tahun Francais. Pengisytiharan ini telah dibuat oleh Menteri Pembangunan Usahawan, Datuk Seri Mohd. Nazri Abdul Aziz pada 19 Januari tahun ini, berdasarkan cadangan oleh Penasihat Kementerian Kewangan, yang juga Penasihat Persatuan Francais Malaysia, Datuk Mustapa Mohamed ketika merumuskan hasil persidangan Franchise International Malaysia 2000 pada 19 Oktober tahun lalu.
Pengisytiharan ini juga menunjukkan kesinambungan komitmen kerajaan sejak hampir 10 tahun yang lalu, di dalam membangunkan usahawan, khususnya usahawan bumiputera menerusi pendekatan sistem francais.

2.0       Francais di negara-negara lain
Berdasarkan kajian Persekutuan Francais Eropah pada tahun 1998, terdapat 3,888 sistem francais di 13 negara Eropah yang menjadi ahli persekutuan tersebut, dengan bilangan outlet menjangkau 167,432 unit dan menyumbangkan nilai jualan tahunan sebanyak kira-kira RM400 bilion.
Di Jepun, terdapat 890 sistem francais dengan lebih 190,000 francaisi dengan nilai jualan kira-kira RM375 bilion setahun. Sementara Australia mempunyai 747 sistem francais dengan 46,100 francaisi dan nilai jualan tahunan kira-kira RM153 bilion.
Di New Zealand yang mempunyai hanya kira-kira 4 juta penduduk, terdapat 250 sistem francais dengan bilangan francaisi di sekitar 5,000 dan menyumbangkan nilai jualan sebanyak RM13 bilion setahun.
Singapura mempunyai bilangan sistem francais yang hampir sama dengan New Zealand dan kerajaan negara berkenaan menerusi Lembaga Produktiviti dan Piawaian telah membantu membangun dan melancarkan 56 produk francais tempatan baru yang mewakili 460 outlet francais di seluruh negara tersebut.
Sementara Lembaga Pembangunan Perdagangan Singapura pula aktif di dalam membawa syarikat francais tempatan ke pasaran antarabangsa. .

3.0       Francais di Malaysia
Umumnya, perniagaan francais di Malaysia telah bermula kira-kira 60 tahun yang lalu menerusi syarikat-syarikat seperti Singer, Bata, stesen-stesen minyak, pengedar-pengedar automobil dan perhotelan.
Namun pertumbuhan pesat perniagaan ini lebih ketara apabila restoran-restoran makanan segera seperti KFC, A&W dan McDonalds mula bertapak di negara ini di sekitar tahun 70-an dan awal 80-an.
Senario ini berterusan dengan pertumbuhan lebih banyak produk dan perkhidmatan yang menggunakan pendekatan sistem francais, termasuk sektor berkaitan automotif (jualan kereta, pusat servis, perkhidmatan tayar, jualan alat ganti dan aksesori), kedai buku, fesyen dan pakaian, kedai runcit, salun dan kosmetik, agensi pelancongan dan penyewaan kereta, barangan kemas, percetakan, kedai gambar, optometri, farmasi, perkhidmatan kebersihan dan lain-lain.
Pun begitu, daripada perspektif lain, penduduk negara ini juga telah mengamalkan konsep yang agak mirip sistem francais sejak sekian lama, iaitu sistem pawah.
Sistem pawah ini selalunya digunakan di dalam pemberian hak mengusahakan tanah pertanian atau pun ternakan. Menerusi sistem ini, pemilik tanah pertanian mahu pun ternakan akan memberi hak kepada pengusaha untuk mengusahakan tanah pertanian atau memelihara binatang ternakan mereka.
Sebagai habuan, kedua-dua pihak akan menikmati bahagian masing-masing hasil perkongsian ini, berdasarkan perjanjian yang telah dipersetujui bersama.Hubungan bawah ini selalunya tidak berasaskan apa-apa perjanjian bertulis, namun kadang-kadang berlanjutan sehingga beberapa generasi.

4.0       Kepentingan Industri Francais
Industri francais dilihat begitu signigfikan di dunia. Memiliki francais membolehkan anda untuk pergi ke perniagaan sendiri , tetapi tidak boleh untuk diri sendiri. “Sesuatu Francais menyediakan francaisi dengan tahap kebebasan yang tertentu di mana mereka boleh menjalankan perniagaan mereka”. Francais juga menyediakan produk yang ditubuhkan atau perkhidmatan yang mereka sudah boleh menikmati pengiktirafan yang meluas tentang jenama mereka. Ini memberi pemegang francais manfaat daripada asas pelanggan dan pra- jualan yang akan biasanya memerlukan bertahun-tahun untuk ditubuhkan jika menggunakan jenama sendiri.
Sesuatu francais akan meningkatkan peluang anda untuk berjaya dalam perniagaan kerana anda mengaitkan dengan produk dan kaedah yang terbukti hasil jualannya. Francais juga menawarkan pengguna daya tarikan tahap kualiti dan konsisten kerana ia diberi mandat oleh perjanjian francais.Francais menyediakan manfaat untuk kedua-dua penjual dan pembeli. Bagi francaisor, manfaat utama adalah keupayaan untuk menggunakan wang orang lain untuk mengembangkan jenama dengan lebih cepat daripada mereka boleh sama ada secara bersendirian, melalui pelabur atau pemberi pinjaman. Yuran permulaan francais dan royalti berterusan mengumpul dan membolehkan francaisor untuk membina jenama mereka tanpa mengorbankan kawalan kepada orang luar atau tekanan membayar balik pinjaman bank.
Bayaran dan royalti digunakan untuk membiayai operasi di ibu pejabat korporat, kereta api dan sokongan francaisi, pasaran dan mengiklankan jenama, meningkatkan kualiti barangan atau perkhidmatan, dan membina jenama di pasaran. Untuk francaisi, faedah termasuk: peluang kejayaan yang lebih tinggi berbanding dengan perniagaan tunggal; masa yang lebih singkat untuk pembukaan; latihan awal dan sokongan yang berterusan; bantuan dalam mencari tapak yang optimum; kuasa menjual jenama yang dikenali; kos yang lebih rendah melalui pembelian kumpulan; penggunaan model perniagaan yang ditetapkan; kempen pengiklanan negara dan serantau; pelanggan generasi memimpin melalui laman web dan pusat panggilan berpusat; dan rangkaian rakan-rakan (rakan-rakan francaisi) untuk memberi nasihat dan sokongan moral melalui intranet syarikat, persidangan tahunan, dan persatuan pemegang francais; dan, peningkatan, bantuan dengan mendapatkan pembiayaan.

5.0       Tahap Pembangunan industri francais di Malaysia
Mohamad Shukri Salleh (2014) berkata, setakat ini, sebanyak 1,992 rangkaian outlet perniagaan francais tempatan di luar negara antaranya Marry Brown, Nelson dan Secret Recipe Cakes and Cafe. kerajaan Malaysia memberikan fokus kepada pembangunan industri francais di Malaysia sejak di bawah kepimpinan bekas Perdana Menteri, Tun Dr Mahathir Mohamad yang mengorak langkah memperkenalkan francais pada 1993.
Industri ini mempunyai potensi yang besar tetapi tahap kesedaran rakyat Malaysia mengenainya masih kurang pada waktu itu. Pengguna pada ketika itu mengenali produk francais luar negara seperti KFC, Mc Donald’s dan banyak lagi. Hasilnya, aliran tunai di dalam negara mengalir keluar melalui yuran dan royalti kepada francaisor atau pemilik jenama tersebut,Bagaimanapun, rakyat Malaysia memahami mengenai perniagaan francais dan setiap tahun penyertaannya semakin meningkat. produk tempatan terutamanya jenis makanan dan minuman mudah memasuki negara luar kerana jenamanya dan Malaysia adalah sebuah negara Islam. Status halal yang dikeluarkan oleh Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (Jakim) juga diiktiraf dunia dan memberikan kelebihan kepada usahawan francais tempatan untuk menerokai pasaran luar negara. Kelebihan yang dimiliki Malaysia telah digunakan dengan sebaiknya oleh usahawan francais untuk memasarkan jenama mereka ke pasaran dunia terutama di Timur Tengah dan negara majoriti penduduk Islam.


Number of Registered and Active Franchising in Malaysia in 2010
Sectors
Registered Franchising
Active Franchising
Percentage (Active Franchising)

Retail and Stores
Food retail
143
110

Convenient store and supermarkets
13
9

Apparels and fashion stores
68
59

Book store
6
4

Jewelry store
5
5

Time and watch store
2
2

Souvenir store
6
6

Furniture store
3
3

Electrical and computer store
6
6

Spectacle store
10
8

Other stores (carpet, cloth, lamp, hardware, car accessories, electrical etc.)
7
6

Sub total
269
218
             61.6%
Business Services

Children and preschool
54
39

Business Service and maintenance
48
39

Healthcare/Beauty
46
30

IT&Telecommunication
18
9

Others(farm, catering, water park, trading etc.)
31
19

Sub total
197
136
38.9%

Total
466
354
100%










Rajah 1
Di Malaysia, francais adalah semakin penting kepada ekonomi terutama dalam sektor runcit. Seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 1, sektor runcit dan kedai termasuk kedai-kedai makanan dan minuman; pakaian dan kedai fesyen; kedai dan pasar raya; dan kedai-kedai khusus yang lain terdiri daripada 61.6% daripada semua sistem francais di Malaysia. 38.9% daripada francais Malaysia terlibat dalam perkhidmatan perniagaan seperti prasekolah penjagaan kanak-kanak, perkhidmatan teknologi maklumat, penjagaan kesihatan dan perkhidmatan rawatan kecantikan, dan juga pertanian, Taman Air, perdagangan dan katering. Populariti jenis sistem francais ini adalah kerana peningkatan ketara pusat membeli-belah di Malaysia.

6.0       Sistem sokongan industri francais di Malaysia
Bagi memastikan industri perniagaan francais terus berdaya saing kerajaan telah merangka beberapa program pembangunan untuk membantu usahawan dan peniaga francais. Program Pembangunan Francaisor pula dilaksanakan melalui Program Pembangunan Francais Tempatan (PPFT) dan Dana Bantuan Perniagaan Francais (DBPF).
PPFT menawarkan platform untuk menukarkan perniagaan konvensional kepada perniagaan francais yang bersistematik dan sedia untuk berkembang.
Melalui program ini, usahawan tempatan yang mempunyai perniagaan yang berpotensi untuk difrancaiskan boleh menukarkan perniagaan konvensional mereka kepada perniagaan francais. Ia boleh dibuat melalui perlantikan perunding francais yang berkelayakan untuk membangunkan serta membimbing peserta untuk menyediakan sistem francais, mendokumentasi proses dan prosedur kerja, membuka outlet prototaip (contoh) dan mengambil francaisi. Kos bagi perkhidmatan perunding dibiayai melalui program.Dana Bantuan Pembangunan Francais (DBPF) diadakan sebagai insentif bagi menggalakkan usahawan tempatan mengambil inisiatif sendiri untuk menukar perniagaan konvensional mereka kepada perniagaan francais.(Bernama,2014)
Salah satu agensi di bawah KPDNKK yang terlibat secara langsung dengan perniagaan francais adalah PNS.Peranan PNS adalah untuk menerajui pembangunan industri francais di Malaysia.PNS mempunyai sasaran untuk menerajui perkembangan industri francais di Malaysia dan membangunkan jumlah usahawan francais, melalui kepakaran dalam memberikan perkhidmatan serta produk-produk yang berkualiti PNS juga berperanan di dalam mempelopori dan menerajui pertumbuhan industri francais negara demi merealisasikan matlamat untuk melahirkan lebih ramai usahawan dalam bidang perniagaan francais. Salah satu objektif utama PNS adalah untuk membangunkan produk tempatan dan mengembangkannya ke luar negara.PNS juga menyediakan khidmat nasihat dan skim-skim khas bagi francaisor dan francaisi serta mengalu-alukan rakan francais ke Malaysia.
Di bawah PNS terdapat beberapa skim pembiayaan pinjaman bagi perniagaan francais yang boleh dimanfaatkan oleh bakal-bakal francaisi antaranya adalah Skim Pembiayaan Francaisi dan Skim Pembiayaan Eksekutif dengan saiz pinjaman sehingga RM1 juta.
Dalam pada itu, terdapat banyak agensi kerajaan yang turut menyediakan kemudahan pembiayaan pinjaman secara tidak langsung untuk memula dan mengembangkan lagi perniagaan francais antaranya, SME Bank, Majlis Amanah Rakrat (MARA), Tabung Ekonomi Usaha Niaga (TEKUN), dan Amanah Ikhtiar Malaysia (AIM).

7.0       Cabaran yang dihadapi oleh fracaisi dan francaisor di Malaysia
Terdapat berberapa halangan yang dihadapi oleh francais di Malaysia seperti, Modal yang tinggi, tidak memberi kebebasan kepada francais , perlu komitmen yang tinggi daripada francaisi, Perjualan produk hanya yang ditetapkan sahaja dan penamatan dan pembaharuan kontrak.
      Modal yang diperlukan amat tinggi bagi mendapatkan hak penggunaan jenama dan bantuan dari francaisor adalah tinggi dan francaisi perlu membayar kos-kos seperti Yuran Francais – Yuran francais adalah dalam satu jumlah yang besar dan tidak dikembalikan. Francaisi juga perlu membayar kos sewa, deposit, pembelian aset dan pengubahsuaian kedai ;Royalti Bulanan – Royalti dibayar mengikut peratus jualan bulanan. Francaisi perlu membayar royalti walaupun tidak memperolehi keuntungan.
Francaisor akan memilih lokasi yang difikirkan sesuai dengan perniagaannya dan lokasi tersebut mungkin tidak sesuai dari sudut pandangan francaisi. Di dalam banyak kes, francaisi akan mencadangkan lokasi kepada francaisor. Francaisor akan melawat lokasi tersebut dan memberi pendapatnya samaada sesuai atau tidak. Jika tidak, Francaisor akan membantu mencari kawasan yang difikirkan strategik.
Kawalan penjualan produk dan Perkhidmatan – Francaisor akan mengawal setiap produk dan perkhidmatan perniagaan francaisi. Jadi, francaisi tidak boleh menjual produk / perkhidmatan selain daripada francaisor.
Kawalan Dalam Menggendalikan Operasi Perniagaan – Francaisor mengawal waktu operasi perniagaan, uniform pekerja, iklan serta promosi dan juga prosedur perniagaan. Harga jualan juga dikawal sehingga francaisi tidak dapat memberi diskaun kepada pelanggan. Pengedar juga perlulah dari pengedar yang diluluskan oleh francaisor, walaupun francaisi boleh mendapatkan barang dari pengedar yang lebih murah.
Berdasarkan Akta Francais, prospektus perlu diserahkan 10 hari sebelum menandatangani dokumen dan tujuh hari waktu bekerja ditetapkan untuk masa menunggu sebelum proses disahkan.Sikap buruk usahawan atau bakal francaisi pula adalah tidak mahu membaca terma perjanjian terlebih dahulu dan pada masa yang sama pihak francaisor juga tidak memberikan penerangan secara terperinci tentangnya.Oleh itu, apabila timbul masalah, kedua-dua pihak akan saling menuding jari dan akhirnya yang dipersalahkan adalah sistem francais itu sendiri.
Francaisor juga boleh menamatkan kontrak sekiranya francaisi gagal membayar royalti, gagal menunjukkan prestasi yang menguntungkan dan lain-lain sebab yang munasabah. Segala pelaburan francaisi akan hilang apabila kontrak tamat. 

8.0       Masa hadapan industri francais di Malaysia
Pelan Induk Pembangunan Francais Nasional mempunyai tiga fasa. Fasa pertama dilaksanakan pada tahun 2012 sehingga 2014 iaitu pengukuhan industri francais. Pada fasa kedua pula, pelan induk tersebut diadakan bertujuan untuk mewujudkan francais domestik yang dinamik dan teguh pada tahun 2015 sehingga 2016.
Kerajaan mempunyai sasaran yang tinggi untuk industri francais kerana ia menyumbang 9.4 peratus kepada keluaran kasar dalam negara menjelang tahun 2020 dan Malaysia muncul sebagai hab francais terkemuka di rantau ini, dengan asas yang kukuh dalam pasaran Timur Tengah. Untuk merancakkan pertumbuhan dalam industri, pelbagai program dan skim yang telah dimasukkan ke dalam program ini. Pada tahun sebelum ini, Pelan Induk Pembangunan Francais Nasional (NFDB) 2012-2016 telah dilancarkan untuk menyediakan matlamat yang jelas dan hala tuju strategik untuk melonjakkan industri untuk ” pertumbuhan lebih cepat dan mampan”.
Industri francais menjana RM23.6 bilion tahun lepas, kira-kira 2.7 peratus daripada KDNK, meningkat daripada 2.2 peratus pada tahun 2010. NFDB menyasarkan sumbangan 4.3 peratus KDNK menjelang 2016.
Sejauh mana sepanjang kita dalam memenuhi aspirasi francais di negara ini? Ia berada di landasan yang betul, menurut Kementerian Perdagangan Dalam Negeri, Koperasi dan Kepenggunaan, yang telah berjanji untuk menggandakan usaha dari sekarang sehingga 2020 bagi memastikan sasaran itu dapat dicapai.

9.0       Kesimpulan
Perniagaan francais penyumbang utama bagi pertumbuhan yang pesat. Dengan rangka kerja yang betul, francais boleh menjadi pengembangan strategi yang berjaya tanpa memerlukan modal banyak. Walau bagaimanapun, untuk menjadi francais baru yang berjaya ia memerlukan pertimbangan terperinci, mengenai undang-undang yang banyak mengawal selia industri francais ini
Industri francais telah meningkat dalam kepentingan dan menyumbang lebih daripada 10 bilion jualan tahunan di Malaysia (Ismail, 2004). Amalan biasa kontrak francais akan mengikat pemberi francais dan pemegang francais bersama-sama sekurang-kurangnya 5 hingga 10 tahun. Semasa mengikat kontrak, francais dan pemegang francais perlu bekerjasama untuk mengembangkan sistem francais. Prestasi sistem francais bukan sahaja bergantung kepada keupayaan individu pemberi francais dan pemegang francais, tetapi juga hubungan kerja antara francaisor dan francaisi.
Rangka kerja undang-undang francais di Malaysia membawa perlindungan yang lebih besar untuk perniagaan Malaysia. Melalui pelaksanaan yang betul, Akta ini akan menggalakkan inovasi dan pertumbuhan ekonomi yang pesat. Oleh itu, francaisor perlu sedar undang-undang sedia ada untuk mewujudkan sistem yang mengurangkan risiko yang terlibat dalam pasaran yang kompetitif ini.
Ia adalah gambaran keseluruhan tentang keperluan perundangan dalam menubuhkan francais berdasarkan analisis Akta Francais 1988 dan bagaimana ia di olah kepada perniaga yang mahu membuka francais di Malaysia.
Kerajaan Malaysia berminat untuk mempromosi dan mengembangkan industri francais kerana ia dapat meningkatkan ekonomi dan menggalakkan pembangunan keusahawanan di kalangan rakyat Malaysia. Ini terbukti dengan langkah-langkah aktif yang diambil oleh Kerajaan, seperti melaksanakan MyFEX, menganjurkan  Franchise International Malaysia Exhibition and Conference, melancarkan francais blue print dan memberi sokongan kepada francaisi yang sedang meningkat dalam bentuk skim pembangunan mikro francais. Melalui pendaftaran wajib perniagaan francais dan penyerahan laporan tahunan, membolehkan Kerajaan untuk mengumpul maklumat yang amat diperlukan bagi industri francais di Malaysia dan pada masa yang sama memantau dan melindungi francaisi.


10.0    Rujukan